ημισφαίριο

ημισφαίριο
Όρος που σημαίνει το ένα από τα δύο ίσα μέρη σφαίρας ή σφαιροειδούς σώματος. (Αστρον.) Είναι κάθε ένα από τα δύο ίσα μέρη στα οποία χωρίζει ο ουράνιος ισημερινός την ουράνια σφαίρα. Τα δύο αυτά μέρη λέγονται βόρειο και νότιο η., ενώ τα δύο η. στα οποία χωρίζει την ουράνια σφαίρα ο μεσημβρινός ενός τόπου (μέγιστος κύκλος που περνά από τους πόλους της ουράνιας σφαίρας και το ζενίθ του τόπου) λέγονται ανατολικό και δυτικό. Τo βόρειο και το νότιο η. του ουρανού παραμένουν σταθερά για όλους τους τόπους επάνω στη Γη. Επειδή το ζενίθ ενός τόπου μεταβάλλεται συνεχώς, το ανατολικό και το δυτικό η. δεν παραμένουν σταθερά και έτσι μετά από 12 ώρες, για παράδειγμα, ονομάζεται πάντα ανατολικό η. αυτό που πριν είχε τη θέση του δυτικού. Όλοι οι τόποι που βρίσκονται πάνω σε έναν μεσημβρινό της Γης έχουν το ίδιο ανατολικό και δυτικό η., αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο για τόπους που έχουν διαφορετικό γεωμετρικό πλάτος. (Γεωγρ.) Η. είναι κάθε ένα από τα δύο ίσα μέρη της γήινης σφαίρας, στα οποία αυτή χωρίζεται από το επίπεδο του γήινου ισημερινού. Το η. που περιλαμβάνει τον Βόρειο Πόλο λέγεται βόρειο η. και αυτό που περιλαμβάνει τον Νότιο Πόλο νότιο η. Γενικά, το 39% του βόρειου η. είναι ξηρά και το 61% θάλασσα, ενώ στο νότιο η. η θάλασσα κυριαρχεί ακόμα περισσότερο (83%) σε σχέση με την ξηρά (17%). Ο πρώτος μεσημβρινός της Γης επίσης (δηλαδή ο μέγιστος κύκλος που περνά από τους πόλους της Γης και το αστεροσκοπείο του Γκρίνουιτς) διαιρεί τη γήινη σφαίρα σε δύο η., το ανατολικό και το δυτικό. Το ανατολικό η. περιλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα της ηπειρωτικής γης (Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αυστραλία) και το δυτικό η. περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του Ατλαντικού και του Ειρηνικού ωκεανού και την Αμερική (Νέος Κόσμος). (Μαθημ.)Η. λέγεται το μισό μιας σφαίρας, ένα από τα δύο ίσα μέρη στα οποία διαιρεί μία σφαίρα κάθε επίπεδο που περνά από το κέντρο της. η. του Μαγδεμβούργου.Δύο κοίλα ορειχάλκινα η. που μπορούν να προσαρμοστούν αεροστεγώς το ένα στο άλλο και να δημιουργήσουν μία κοίλη σφαίρα. Καθένα από τα δύο η. διαθέτει έναν κρίκο, και επιπροσθέτως το ένα από αυτά διαθέτει σωλήνα που κλείνει με στρόφιγγα και μπορεί να προσαρμοστεί σε αεραντλία. Τα η. αυτά χρησιμοποίησε ο δήμαρχος του Μαγδεμβούργου Ότο φον Γκέρικε το 1654, για να δείξει το μέγεθος της ατμοσφαιρικής πίεσης. Αν τα δύο η. ενωθούν, αφαιρεθεί ο αέρας με αεραντλία και κλείσει η στρόφιγγα, τότε υπερισχύει η ατμοσφαιρική πίεση που εξασκείται στην εξωτερική επιφάνεια των η., ώστε να απαιτείται για τον αποχωρισμό τους εφαρμογή πολύ μεγάλης δύναμης. Στο πείραμα του Γκέρικε χρειάστηκε να εφαρμοστεί η δύναμη 16 αλόγων, που δέθηκαν ανά 4 ζεύγη από τις δύο μεριές των η. Το Σίδνεϊ είναι μια πόλη του νότιου ημισφαιρίου (φωτ. ΑΠΕ).
* * *
το (AM ἡμισφαίριον)
η μισή σφαίρα, το ένα από τα δύο μέρη στα οποία διαιρείται, (πραγματικά ή νοερά), η σφαίρα («τα ημισφαίρια τής γης»)
νεοελλ.
1. (κατ' επέκτ.) το ένα από τα δύο ίσα μέρη ενός σώματος που μοιάζει με σφαίρα («τα ημισφαίρια τού εγκεφάλου»)
2. μαθ. καθένα από τα δύο ίσα τμήματα στα οποία χωρίζεται μια σφαίρα από ένα επίπεδο που διέρχεται από το κέντρο της
μσν.
ημικύκλιο.
[ΕΤΥΜΟΛ. < ημι-* + σφαίρα].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • ημισφαίριο — το μισή σφαίρα: Η Γη χωρίζεται από τον ισημερινό σε δύο ημισφαίρια, το βόρειο και το νότιο …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • σελήνη — (Αστρον.). Ο μοναδικός φυσικός δορυφόρος της Γης. Τα γενικά γνωρίσματα του ήταν γνωστά από την αρχαιότητα στους αστρονόμους, τα γεωλογικά όμως και φυσικά χαρακτηριστικά του μόλις τώρα αρχίζουν να αποκαλύπτονται με τα στοιχεία που πρόσφεραν οι… …   Dictionary of Greek

  • εγκέφαλος — Το ανώτερο και πιο ανεπτυγμένο τμήμα του νευρικού συστήματος, που βρίσκεται στην κοιλότητα του κρανίου. Η μακροσκοπική εικόνα του ε. είναι μαλακή μάζα γκριζωπού και λευκού ιστού με έντονα πτυχωμένη επιφάνεια. Για περιγραφικούς λόγους, ο ε. συχνά… …   Dictionary of Greek

  • άνεμοι — Οι οριζόντιες μετατοπίσεις των μαζών του αέρα. H διαφορετική θέρμανση του αέρα πάνω από τα διάφορα τμήματα της επιφάνειας της Γης καθιστά τις μάζες του πυκνότερες ή αραιότερες, γεγονός που εκδηλώνεται με ποικίλη κατανομή της πίεσης. Όσες περιοχές …   Dictionary of Greek

  • καλοκαίρι — Mία από τις τέσσερις εποχές του έτους. Στο βόρειο ημισφαίριο το κ. αρχίζει με το θερινό ηλιοστάσιο (21 ή 22 Ιουνίου) και τελειώνει με τη φθινοπωρινή ισημερία (23 Σεπτεμβρίου)· στο νότιο ημισφαίριο αρχίζει στις 22 Δεκεμβρίου και τελειώνει στις 21… …   Dictionary of Greek

  • νευρικό σύστημα — Σύστημα οργάνων στα ζώα και στους ανθρώπους με το οποίο πραγματοποιείται η επαφή του οργανισμού με το περιβάλλον και με το οποίο αλληλοσυνδέονται τα όργανα μεταξύ τους και συντονίζονται οι λειτουργίες του σώματος. κεντρικό ν.σ. Στην κοιλότητα που …   Dictionary of Greek

  • θάλασσα — Το σύνολο του όγκου του αλμυρού νερού που καλύπτει τις κοιλότητες της γήινης επιφάνειας και επιτρέπει να προβάλλουν η ηπειρωτική ξηρά και τα νησιά. Με την περιορισμένη έννοια, ο όρος υποδηλώνει ένα οποιοδήποτε, πολύ ή λίγο, ευρύ τμήμα του ίδιου… …   Dictionary of Greek

  • κυκλώνας — Σύστημα που συνδυάζει χαμηλές πιέσεις και ισχυρούς ανέμους. Αντίθετης μορφής είναι οι καλούμενοι αντικυκλώνες ή υφέσεις, που αποτελούνται από υψηλές πιέσεις και ανέμους σχετικά μικρής έντασης. Οι κ. αποτελούν μια βίαιη ατμοσφαιρική διατάραξη… …   Dictionary of Greek

  • Ειρηνικός ωκεανός — (αγγλ. Pacific Ocean). Θαλάσσια έκταση (166.000.000 τ. χλμ, 180 εκατ. τ. χλμ. μαζί με τις εσωτερικές συνεχόμενες θάλασσες) που εκτείνεται από τις αρκτικές έως τις ανταρκτικές περιοχές. Είναι ο μεγαλύτερος σε βάθος και έκταση ωκεανός της υδρογείου …   Dictionary of Greek

  • ρεύματα θαλάσσια — Συνεχείς και με σταθερή διεύθυνση μετατοπίσεις μαζών νερού στους ωκεανούς· μπορούν να είναι οριζόντιες κινήσεις (είτε στην επιφάνεια είτε σε βάθος) ή κάθετες (με ανυψώσεις και καταβυθίσεις των μαζών νερού) και να παρουσιάζουν διεύθυνση, πλάτος,… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”